Ntawv Sau Txog Npe: Ntsuab Npis Xyooj: Kev Ua Tsov Rog mus txog Kev Tsis Muaj Dabtsi Txhawj Nyob rau pem roob tim Nplog Teb uas yog kuv txiv qhov keeb kwm pib. Peb yog Hmoob, txhais tau tias “neeg tsis muaj nom tswv kav.” Lub neej nyob lub caij ntawd txawv deb peb lub neej peb qhia txog tam sim no. Nrog txhua koob uas ua tib zoo chob, Ntsuab Npis daim paj ntaub, qhia txog thaum nws tseem yau rau lub caij ua tsov ua rog, tuaj txog ntua rau ntawm Eau Claire, Wisconsin, uas nws tuaj nyob ywj pheej thiab tsis muaj kev txhawj. TITLE APPEARS: Ntsuab Npis Xyooj: Kev Ua Tsov Rog mus txog rau Kev Tsis Muaj Dabtsi Txhawj Ntawd yog kuv txiv lub neej thaum tseem yog ib tug me nyuam tub. Tsis yog, tus ntawd yog tus twm. NTAWD yog kuv txiv, Ntsuab Npis Xyooj. Lub caij no, cov me nyuam muaj hnub nyoog li nws nyob Tebchaws Asmeska niaj hnub kawm twm ntawv, sau ntawv, thiab kawm lej, cov me nyuam Hmoob, li Npis, kawm ua zaub mov noj, nuv ntses, thiab nrog cov laus ua teb . Tej yam uas ntshai rwg kuj nyob rawv rau hauv lawv nruab siab. Thaum yug Npis, yeej muaj tsov rog nyob rau Nyab Laj teb lawm. Lub caij no tab tom muaj kev ntshai nyab laj liab yuav nce teb chaws thiab nrov thoob rau Nplog teb tib si. Nplog teb nyob deb ntawm cov teb chaws sib ntaus sib tua, tabsis ib co Hmoob xav pab thaiv kom txhob muaj nyab laj liab nce lawv teb chaws. Teb chaws Asmeskas kuj xav kom Hmoob thaiv lub teb chaws Nplog tib yam, thiab. Tsis pub leej twg paub, Asmeskas thiaj qhia cov txiv neej thiab me nyuam tub Hmoob ua tub rog thiab muab riam phom rau. Cia li muaj ntau yam ceev li ceev rau kuv txiv. Nws nyuam qhuav muaj li 12 xyoos xwb thaum nws pib koom ua tsov rog mus txiav kev nyab laj xa khoom rau cov tub rog tom hauv ntej thiab mus nrhiav Asmeskas cov tsav dav hlau nyab laj txais poob. Thaum Asmeska khiav rov qab xyoo 1975, nyab laj liab nce teb chaws kub thiab ceev heev. Txhua tus Hmoob uas pab Asmeskas tua nyab laj liab tsis muaj riam phom tiv thaiv lawv li. Yog ntes tau leej twg, lawv raug xa mus kawm kev cai / ua qhev (dag ntxias) los raug tua pov tseg. Lawv thiaj yuav tsum tau khiav tawm teb chaws! Npis thiab lwm tus thiaj tau coj li 1000 tus cov neeg zej zog nce roob nce hav, tsoo hav zoo, thiab lug tej qhov nyab laj zov tuaj ko taw li 240 kis los mev (150 miles) rau nram dej Naj Khoom. Kev nyab xeeb rau hauv Thaib teb nyob sab ntug dej sab tim lawm xwb. Npis thiab lwm tus thawj coj, hla dej mus xyuas kev, tab sis Thaib cov tub ceev xwm tsis pub lawv rov qab mus tos cov neeg sab tim nplog lawm. Cov neeg tseem nyob rau sab tim Nplog teb tsis paub ua li cas. Thaum nplog liab caum tuaj tua lawv, lawv tawg khiav nkaum thiab nyias nrhiav nyias kev hla dej. Muaj ib txhia hla tsis dhau. Muaj hmoo kuv tsev neeg tsis tag sim neej rau ntawm ntug dej. Lawv txhua tus tuaj txog Thaib Teb. Hauv Thaib teb, lawv nyob hauv xum (refugee camp) tau tsis muaj kev ntshai nrog lwm cov neeg Hmoob tawg rog. Thaum li 16 xyoos, Npis mus kawm ntawv Askiv thaum nws thiab nws tsev neeg nyob tos yuav tuaj mus txawv teb chaws. Nws lub neej uas nrog twm nyob hauv liaj yog yav tas los lawm xwb. Nws xav tias lawv yuav mus lawm qhov twg… teb chaws Asmeskas? Auv tas lias? Fab kis? Lub caij nyoog thiaj yuav qhia tau nkaus xwb. Tom qab tos tau 8 lub hli, thiaj paub tias nws tsev neeg yuav tuaj mus rau teb chaws Asmeskas uas caij dav hlau ploj rau saum qaum huab lawm. Li ntawd… yog qhov lawv ntseeg rau lub sij hawm ntawd, pom cov dav hlau ya thiab ploj rau saum ntuj lawm xwb. Tseem nco, muaj ntau ntau yam tshiab rau Npis! Rab qeej nyuab npaum nws twb txawj tshuab, tabsis kawm saib pheem thib teb chaws…. tsis yog ib yam nws nyiam. Nws kuj kawm tau me me tias saib li cas, thaum lawv tuaj txog rau Philadelphia li ib tug neeg tawg rog. Teb chaws Asmeskas yog lub teb chaws tshiab rau Npis, thiab Npis yog ib tug neeg tshiab rau teb chaws Asmeska. Tu siab kawg, txhua tus tsis to taub kuv tsev neeg yam lus los vim li cas Hmoob ho tuaj teb chaws no. Nws kuj tsis nyiam lub zos, tab sis nyob rau hauv lub Zos Kuv Tij Sib Hlub, nws nyiam tus yuav yog nws poj niam rau yav tom ntej, Tab Muas! Lawv nyob tsis ntev hauv Philly. Lawv khiav los mus rau qhov muaj neeg txheeb ze nyob coob hauv Eau Claire, Wisconsin. Tib yam li thaum nws tseem me nyob Nplog teb, nws tau rov los nyob ua ke nrog nws tsev neeg hauv Eau Claire. Npis kuj pom yam puav uas nws tau pom los lawm. Nws yog nyob hauv Wisconsin uas nws thiab nws tsev neeg tsis muaj kev nyuaj siab. Nws tuav kev coj noj coj ua thiab kab lig kev cai Hmoob uas zoo heev. Nws mus kawm nws daim high school degree thaum muaj 21 xyoos thiab mus kawm ntxiv tau peb daim ntawv pov thawj kawm tag qib siab (degrees)! Tiag, cov ntawd yog nkawv yim tus me nyuam. Kuv twb qhia rau nej tias nws nyiam ib tse neeg! Tom qab koj muaj poj niam thiab muaj me nyuam lawm, koj yog ib tug neeg laus hauv Hmoob ib tsev neeg lawm. Li ntawd, raws txoj kab li kev cai, Tab niam thiab txiv thiaj tuaj muab nws hu plig thiab tis npe laus … hu ua Ntsuab Npis tsis yog Npis lawm. Kom hais tau yooj yim rau lus Askiv, hauv ntaub ntawv nws siv Joe Bee. Kev pab kwv tij neej tsa nyob rawv hauv Ntsuab Npis nruab siab. “Kuv xav ntsoov tias kuv muaj peev xwm kho tau thiab pab cov neeg kom lawv lub suab muaj lwm tus hnov.” Qhov no yog ib qho nws twb pib nyob rau Nplog teb thaum nws pab coj nws cov neeg zej zog khiav Nplog liab thiab rov pab dua nyob hauv Wisconsin, thaum nws yog ib tug tub ceev xwm tiv thaiv thiab pab zej zog, yog ib tug social worker, thiab nws yog tus coj lub Hmong Mutual Assistance Association hauv zos. Kuv txiv yog thawj tug Hmoob Asmeskas xaiv tau rau hauv Eau Claire City Council, los tiag yog thawj tug nyob rau hauv lub xeev. Kom tuav tau peb kev poj ua cia yawm ua tseg, kuv niam thiab kuv txiv nkawv qhia peb cov me nyuam hais lus Hmoob thiab kab lig kev cai dab qhuas, peb qhov kev ntseeg. Ntsuab Npis kuj qhia kuv cov nus tshuab qeej. Koj puas hnav tsoos siv tes xaws, thiab ntoo kaus mom mus koom tej lub caij ua kev zoo siab? Peb hnav thiab ntoo. Rau peb lub Hmoob Xyoo Tshiab peb ua kev zoo siab hauv tsev ua ntej thiab mam mus koom lwm tus hauv zos. Peb caw txhua tus neeg nyob hauv Eau Claire tuaj koom! Ntsuab Npis tej thaum rov mus xyuas Nplog teb uas tseem tshuav Hmoob coob nyob ntshai rawv thiab nrhiav kev tawm tas li mus nyob qhov kom txhob muaj kev txhawj. Muaj ib zaug, tu siab kuv txiv cia li tas sim neej ntsiag to. Nws tus ntsuj plig rov mus rau saum ntuj lawm. Peb ua ib lub ntees kev cai Hmoob qhib 3 hnub peb hmos rau nws nyob hauv Eau Claire. Coob leej ntau tus tu siab nws tau tag sim neej, tab sis peb muaj kev zoo siab uas nws ua tau ntau. yam. Ntsuab Npis Xyooj hais ib zaug tias, “Tsis muaj dab tsi zoo tshaj ua ib tug piv txwv,” thiab nws yog ib tug ua piv txwv rau coob leej ntau tus. Li nws xaws nws qhov dab neeg khiav tsov khiav rog tawm Nplog teb mus nrhiav kev ywj pheej rau lub tebchaw tshiab, Ntsuab Npis siv daim pam ua piv txwv npog, qhia peb saib yuav pab lwm tus li cas thiab tsim xaws lub neej zoo nkauj heev.